b.Araçsal amaç (saf çıkarcı) evresi: İhtiyacı karşılıyorsa kurallara uyulur. Benim için bir şey yaparsan senin için bir şey yaparım.
GELENEKSEL DÖNEM

       b.Kanun ve düzen evresi: Sorgulamadan kabul, doğru olan davranış kanunlara uyan ve düzeni koruyan davranıştır.
GELENEK SONRASI

       b.Evrensel ahlak ilkeleri evresi: Davranışlara evrensel değerler yön verir. Tüm insanlar eşittir. İnsan hayatı her şeyin üstündedir ve her şekilde korunmalıdır.

PİAGETin ahlak kuramı

DIŞA BAĞLI DÖNEM(0-10)
Tamamen itaatkar olunan ve söylenen her şeyi kabul eden bir insandır


ÖZERK DÖNEM(10-)
Tamamen kendi hareket eden ve başkalarının da yanlış karar verebileceğini düşünen bir insan tipidir.






AHLAK GELİŞİMİ GENEL
KOHLBERG AHLAKİ GELİŞİM KURAMI
A. Gelenek Öncesi Düzey (0-9 Yaş)
Dışa bağımlı dönemdir. İyi kötü, doğru yanlış kavramları kültürel kural ve değerlere açıktır. Geri kalmış ülkelerde bu dönemde olduğu iddia edilmektedir. Piagetr17;in işlem öncesi dönemine denk düşer
1. Evre. İtaat ve Ceza Yönelimi
 Otoriteye mutlak uyum
 Yapılan davranışın fiziksel sonucu önemli
 Cezadan korktuğu için kurallara uyar
 Otorite yoksa yasak davranışı yapabilir.Örnek: Kırmızı ışıkta geçme
 Üç tabak kıran çocuk mu yoksa 10 tabak kıran mı çok suçludur? Diye sorulduğunda "10 tabak kıran daha suçludur" cevabı verilir.
2. Evre Saf Çıkarcı Eğilim
 Önemli olan kendi istek ve ihtiyaçlarıdır
 İhtiyacı karşılayan, ödül getiren davranışlar doğrudur
 Çıkarcılık egemendir
 "Sen bana yardım et, bende sana yardım edeyim" anlayışı egemendir.Karşılıklı ilişkilerde sürekli kendini düşünür
 "Sen benim sırtımı kaşı, ben de seninkini " anlayışı hakimdir.
B. Geleneksel Düzey (9-15 yaş)
Başkaları dikkate alınır. Aile arkadaş grubu ya da çevrenin beklentileri kendi başına değer taşır. Seçilen referans grup çocuk için bir model oluştur. Model grubun doğruları çocuk için de doğrudur.
3. Evre İyi Çocuk Eğilimi (Kişiler arası uyum)
 İyi davranış, başkalarını memnun eden, onlara yardımcı olan yada onlar tarafından takdir edilen davranıştır
 Güven, sadakat, saygı, karşılıklı ilişkilerin devamlığı ve minnettarlık önemlidir
 Başkalarının görüşü önemli
 Çevresinden onay almak ve takdir edilmek ister
 Temel güdü grup tarafından kabul edilmektir
 Somut işlemler dönemidir.
 Başkalarını mutlu etmek önemlidir
4. Evre Kanun ve Düzen Eğilimi
 Temel güdü toplumsal düzen korunmalıdır
 Başkalarını memnun edecek davranışlarda bulunmak değil, yerleşmiş kurallar ve sosyal
düzeni korumaktır.
 Kurulu sosyal düzen eleştirilmeden kabul edilir.
 Kurallar varsa herkes uymak zorundadır
 Kanuna ve düzene uyma eğilimi baskındır
 Kurallar sorgulanmaz
 Birçok yetişkin bu dönemde kalır

C. Gelenek Ötesi Düzey (İnsan hakları, evrensel değerler 15 yaş ve üstü)
Bu Düzeyde geçerliği ve uygulanırlığı olan ahlaki değerleri ve ilkeleri, bunları ortaya koyan grup yada kişilerin yetkilerinden ve kişinin bu gruplarla özdeşleşmesinden bağımsız olarak tanımlama çabası görülür. İlk düzeyde otorite kişinin tamamen dışındadır. Bu düzeyde olan bireyler Piagetr17;in zihinsel gelişim düzeyinde soyut işlemler düzeyindedirler. Çünkü soyut düşünce, göreceli anlayış ve yordama özellikleri vardır.
5. Evre Sosyal Anlaşmalara ve Yasalara Uyma Eğilimi
 Bu devrede doğru davranış, insan hakları ve toplum yararı gözetilerek toplum tarafından incelenip kabul edilmiş ilkelere uygun davranıştır.
 Bireyin fıkir ve değerlerinde farklılıklar gösterdiği bu devrede, görüş birliğine varma teknikleri önemsenir.
 Ancak doğru ve yanlışın kişisel değer sorunu olduğu da kabul edilir.
 Yasal görüş kabul edilmekle birlikte, topluma daha fazla yarar sağlayabilmek için yasalann değişebileceğine inanır.
 Yasalar toplum yararına olarak çoğunluk tarafından konulmalıdır
 Kurallar toplum yararına değiştirilebilmelidir
 Yetişkinlerin % 25den azı bu dönemdedir
6. Evre Evrensel Ahlak İlkeleri
 Bu en yüksek devrede doğru ve yanlış, sosyal düzenin yasa ve kurallarıyla değil, kişinin kendi vicdanıyla ve kendi geliştirdiği ahlak ilkeleriyle tanımlanır.
 Bu ilkeler somut ahlak kuralları olmayıp genel soyut ilkelerdir.
 Bunlar, evrensel adalet ilkelerini, insan haklarını ve insana saygıyı içerebilirler.
 Tüm insanlar eşittir düşüncesi hakimdir
 İnsan hakları evrensel değerleri temel ölçüttür.
 Hak, adalet, özgürlük kavramları çerçevesinde doğru ve yanlışı bireyler belirler
 Ahlak ilkelerini kendisi seçip oluşturur
 Kohlbergr17;e göre yetişkinlerin çoğu geleneksel düzeydedir. Gelenek sonrası düzeye çok az sayıda kişi ulaşır.